Plan dnia- Dom

Planowanie dnia jest istotnym elementem funkcjonowania każdego człowieka. Przecież odpowiednia organizacja czasu pozwala na skuteczne realizowanie codziennych obowiązków i zadań. Dla dzieci niemówiących, które korzystają z komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC), układanie planów dnia z symboli w domu ma szczególne znaczenie. Symbole te pomagają dzieciom lepiej rozumieć, co będzie się działo w ciągu dnia, co sprzyja poczuciu bezpieczeństwa, przewidywalności i samodzielności. Korzystanie z symboli do planowania dnia może także wspierać rozwój komunikacyjny, poznawczy i emocjonalny dziecka.

Wspieranie poczucia bezpieczeństwa i przewidywalności

Dla wielu dzieci, zwłaszcza tych z trudnościami w komunikacji, codzienna rutyna jest niezwykle ważna. Układanie planów dnia z symboli w domu pomaga w budowaniu poczucia bezpieczeństwa i przewidywalności, co jest kluczowe dla ich dobrostanu emocjonalnego (Hodgdon, 2016). Przecież dzieci, które wiedzą, co je czeka, czują się bardziej pewne siebie i spokojne. Wizualne plany dnia pozwalają dzieciom zrozumieć kolejność zdarzeń, co ułatwia im przystosowanie się do zmian i niespodziewanych sytuacji (Hume, 2008). Dzięki symbolom dzieci mogą przewidzieć, co wydarzy się później, co minimalizuje stres i niepokój.

Rozwój umiejętności językowych i komunikacyjnych

Układanie planów dnia z symboli wspiera rozwój umiejętności językowych i komunikacyjnych dzieci niemówiących. Symbole mogą przedstawiać różne czynności, takie jak „jedzenie,” „mycie zębów,” „nauka” czy „zabawa,” co pomaga dzieciom lepiej zrozumieć znaczenie poszczególnych działań (Grove, 2016). Dzieci uczą się nowych słów i pojęć, co jest kluczowe dla ich rozwoju językowego. Co więcej, plany dnia z symboli umożliwiają dzieciom aktywne uczestniczenie w tworzeniu planu, na przykład poprzez wybieranie symboli, które odpowiadają ich potrzebom i preferencjom. To rozwija ich zdolności komunikacyjne i zachęca do wyrażania siebie w sposób zrozumiały dla innych (Light & McNaughton, 2014).

Wspieranie samodzielności i umiejętności organizacyjnych

Korzystanie z symboli do planowania dnia w domu sprzyja nauce samodzielności i umiejętności organizacyjnych. Dzieci uczą się, jak organizować swoje zadania i obowiązki, co pomaga w rozwijaniu zdolności do planowania i zarządzania czasem (Beukelman & Light, 2020). Przecież zrozumienie, jakie czynności trzeba wykonać i w jakiej kolejności, jest podstawą do rozwijania samodzielności. Dzieci, które regularnie korzystają z planów dnia, uczą się, jak dbać o swoją rutynę i realizować obowiązki domowe czy szkolne. Dzięki temu stają się bardziej niezależne i pewne siebie.

Redukcja zachowań problemowych

Wizualne plany dnia mogą pomóc w redukcji zachowań problemowych u dzieci niemówiących. Przecież wiele trudnych zachowań wynika z braku zrozumienia, co się dzieje, oraz braku możliwości wyrażenia swoich potrzeb i emocji (Hodgdon, 2016). Symbole używane w planach dnia mogą pomóc dzieciom lepiej zrozumieć, jakie czynności będą następować, co z kolei zmniejsza lęk i frustrację. Badania wskazują, że dzieci, które korzystają z wizualnych wsparć, mają mniej trudnych zachowań, ponieważ czują się bardziej pewne i zrozumiane (Ganz, 2007). Plany dnia z symboli pomagają także w nauce radzenia sobie z emocjami poprzez pokazywanie, kiedy dziecko może spodziewać się przerwy, czasu na odpoczynek lub ulubioną aktywność.

Rozwój umiejętności poznawczych

Planowanie dnia z symboli wspiera rozwój umiejętności poznawczych dzieci niemówiących. Przecież korzystanie z planów dnia wymaga umiejętności rozpoznawania i nazywania symboli, co wspiera rozwój pamięci i zdolności do przetwarzania informacji (Light, 2003). Dzieci uczą się sekwencjonowania czynności, co jest kluczowe dla rozumienia pojęć czasu i przestrzeni. Na przykład, widząc symbole „śniadanie,” „szkoła,” „zabawa,” dzieci uczą się, że te czynności mają określoną kolejność w ciągu dnia. W efekcie rozwijają zdolności do przewidywania zdarzeń, planowania i podejmowania decyzji.

Wspieranie umiejętności społecznych

Wizualne plany dnia mogą również wspierać rozwój umiejętności społecznych dzieci niemówiących. Przecież wiele codziennych czynności wymaga interakcji z innymi. Na przykład w czasie posiłków, zabawy czy zajęć szkolnych. Dzieci mogą uczyć się, jak przygotować się do różnych sytuacji społecznych. Co przecież pomaga im lepiej zrozumieć, jak się zachować i co powiedzieć (Blackstone & Hunt Berg, 2003). Wizualizacja zadań społecznych, takich jak „powitanie,” „gra w grupie,” czy „dzielenie się,” pomaga dzieciom w nauce zasad społecznych i budowaniu relacji z rówieśnikami.

Zwiększenie zaangażowania i motywacji

Symbole używane w planach dnia mogą zwiększać zaangażowanie i motywację dzieci do realizacji zadań. Przecież wizualne wsparcie jest atrakcyjne dla dzieci i może przyciągać ich uwagę. Dzieci mogą czuć się bardziej zaangażowane w wykonywanie zadań. Wtedy, kiedy widzą, co je czeka i mogą samodzielnie decydować, jakie zadania będą wykonywać najpierw (Hume, 2008). Korzystanie z planów dnia z symboli umożliwia dzieciom poczucie kontroli nad własnym harmonogramem, co sprzyja ich motywacji i chęci do działania.

Podsumowanie

Układanie planów dnia z symboli w domu ma kluczowe znaczenie dla rozwoju dzieci niemówiących. Przecież wspiera poczucie bezpieczeństwa. Przewidywalności, samodzielności oraz umiejętności organizacyjnych. Pomaga także w rozwoju umiejętności językowych. Poznawczych i społecznych. Oraz redukuje zachowania problemowe. W podsumowaniu, warto wprowadzać wizualne plany dnia, aby wspierać wszechstronny rozwój dzieci niemówiących. I ich zdolność do skutecznej komunikacji i samodzielności w codziennym życiu.

Bibliografia:

• Beukelman, D. R., & Light, J. (2020). Augmentative and Alternative Communication: Supporting Children and Adults with Complex Communication Needs. Paul H. Brookes Publishing Co.
• Blackstone, S. W., & Hunt Berg, M. (2003). Social Networks: A Communication Inventory for Individuals with Complex Communication Needs and Their Communication Partners. Paul H. Brookes Publishing.
• Ganz, J. B. (2007). Effects of Visual Supports on the Behavior of Children with Autism Spectrum Disorders: A Review of the Literature. Education and Training in Developmental Disabilities, 42(3), 352-372.
• Grove, N. (2016). Using Visual Supports for Language Acquisition. Routledge.
• Hodgdon, L. (2016). Visual Strategies for Improving Communication: Practical Supports for School and Home. QuirkRoberts Publishing.
• Hume, K. (2008). Visual Supports in Programs for Children with Autism Spectrum Disorders: A Systematic Review. Education and Training in Developmental Disabilities, 43(3), 305-317.
• Light, J., & McNaughton, D. (2014). Communicative Competence for Individuals who use AAC: From Research to Effective Practice. Plural Publishing.
• Light, J. (2003). The Role of AAC in Promoting Language and Social Development in Young Children. AAC Journal, 19(2), 103-110.