Jestem wesoły- smutny, gdy…

Dzieci z autyzmem, zwłaszcza te niemówiące, często mają trudności z rozpoznawaniem, rozumieniem i wyrażaniem emocji. Wizualizacja emocji oraz przyczyn ich pochodzenia jest zatem niezwykle istotnym narzędziem wspierającym ich rozwój emocjonalny i społeczny. Dzięki wizualnym reprezentacjom, takim jak symbole, obrazki czy proste zdania typu „Jestem smutny, gdy…” lub „Jestem wesoły, gdy…”, dzieci mogą lepiej zrozumieć swoje emocje oraz nauczyć się, jak je wyrażać w sposób zrozumiały dla otoczenia.

Lepsze zrozumienie własnych emocji

Dzieci z autyzmem często doświadczają trudności w identyfikowaniu swoich emocji, ponieważ mogą mieć problemy z łączeniem swoich uczuć z konkretnymi sytuacjami. Wizualizacja emocji, za pomocą prostych symboli, pomaga im lepiej rozpoznawać, co czują w danej chwili. Na przykład, symbole takie jak uśmiechnięta twarz z podpisem „Jestem wesoły” lub smutna twarz z podpisem „Jestem smutny” mogą ułatwić dziecku identyfikację własnych stanów emocjonalnych. Dzięki temu dzieci mogą lepiej zrozumieć swoje emocje i wiedzieć, co czują w danej sytuacji.

Łączenie emocji z sytuacjami

Wizualizacja emocji z wyjaśnieniem ich przyczyn, np. „Jestem smutny, gdy ktoś mnie nie słucha” lub „Jestem wesoły, gdy gram w ulubioną grę”, pomaga dzieciom z autyzmem zrozumieć, co wywołuje określone emocje. Tego rodzaju proste zdania mogą pomóc w budowaniu świadomości emocjonalnej, co jest kluczowe dla rozwoju społecznego. Dzieci zaczynają zauważać, jakie sytuacje lub zdarzenia wpływają na ich samopoczucie, co ułatwia im radzenie sobie z trudnymi emocjami.

Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych

Dla dzieci niemówiących, które mają trudności z wyrażaniem swoich myśli i uczuć słowami, wizualizacja emocji staje się nieocenionym narzędziem komunikacyjnym. Użycie symboli lub prostych zdań pozwala im wyrażać, co czują, nawet jeśli nie potrafią tego powiedzieć werbalnie. Na przykład, dziecko może wskazać symbol „Jestem zły” lub „Jestem zmęczony”, aby zakomunikować, co się z nim dzieje. Dzięki temu mogą skuteczniej komunikować swoje potrzeby i uczucia, co zmniejsza frustrację związaną z brakiem umiejętności werbalnych.

Nauka rozwiązywania problemów emocjonalnych

Wizualizacja emocji i ich przyczyn pomaga dzieciom z autyzmem w nauce radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Przykładowo, jeśli dziecko zrozumie, że czuje się smutne, gdy nie może znaleźć swojej ulubionej zabawki, może nauczyć się prosić o pomoc lub znaleźć inny sposób na poradzenie sobie z tą sytuacją. Wizualne narzędzia pomagają w identyfikowaniu problemów i uczą, jak szukać rozwiązań. Dzieci uczą się, że każda emocja ma swoją przyczynę i że istnieją różne sposoby, aby sobie z nią poradzić.

Redukcja stresu i niepokoju

Dzieci z autyzmem często doświadczają stresu i niepokoju z powodu niezrozumienia swoich emocji lub trudności w ich kontrolowaniu. Wizualizacja emocji może pomóc im lepiej zrozumieć, co czują i dlaczego. Na przykład, jeśli dziecko wie, że jest smutne, gdy rodzic wychodzi do pracy, może zrozumieć, że ten smutek jest normalną reakcją i że rodzic wróci później. Dzięki temu dziecko może poczuć się bardziej spokojne i pewne sytuacji, które wcześniej były dla niego stresujące.

Budowanie empatii i zrozumienia społecznego

Rozumienie własnych emocji i ich przyczyn pomaga dzieciom z autyzmem w rozwijaniu empatii i zrozumienia dla emocji innych ludzi. Kiedy dziecko uczy się, że czuje się wesołe, gdy ktoś się z nim bawi, może zacząć rozumieć, że inne dzieci również odczuwają radość w podobnych sytuacjach. Tego rodzaju nauka wspiera rozwój społecznych umiejętności i budowanie relacji z rówieśnikami. Dzieci uczą się, że emocje są uniwersalne, a ich wyrażanie jest ważne w kontaktach z innymi.

Zwiększenie samodzielności i pewności siebie

Dzięki wizualizacji emocji i ich przyczyn dzieci z autyzmem mogą nauczyć się, jak radzić sobie z trudnymi sytuacjami w sposób bardziej samodzielny. Kiedy dziecko wie, dlaczego czuje się w określony sposób, może lepiej zarządzać swoimi reakcjami. Na przykład, może nauczyć się, że jeśli jest wesołe, gdy ma przy sobie ulubioną zabawkę, może poprosić o zabranie jej do nowego miejsca. Takie podejście zwiększa poczucie kontroli nad sytuacjami, co wzmacnia pewność siebie i pomaga w bardziej samodzielnym funkcjonowaniu.

Podsumowanie

Wizualizacja emocji i ich przyczyn jest niezwykle ważna dla dzieci z autyzmem, zwłaszcza tych niemówiących. Pomaga w lepszym rozumieniu własnych uczuć, rozwija umiejętności komunikacyjne, uczy rozwiązywania problemów emocjonalnych i redukuje stres. Ponadto wspiera rozwój empatii i umiejętności społecznych, a także zwiększa samodzielność i pewność siebie. Dlatego warto wprowadzać wizualne narzędzia do codziennego życia dzieci z autyzmem, aby pomóc im w lepszym funkcjonowaniu i pełniejszym uczestnictwie w społeczeństwie.

Bibliografia:

• Beukelman, D. R., & Light, J. (2020). Augmentative and Alternative Communication: Supporting Children and Adults with Complex Communication Needs. Paul H. Brookes Publishing Co.
• Grove, N. (2016). Using Visual Supports for Language Acquisition. Routledge.
• Hodgdon, L. (2016). Visual Strategies for Improving Communication: Practical Supports for School and Home. QuirkRoberts Publishing.
• Light, J., & McNaughton, D. (2014). Communicative Competence for Individuals who use AAC: From Research to Effective Practice. Plural Publishing.
• Prizant, B. M., & Wetherby, A. M. (2005). The SCERTS Model: A Comprehensive Educational Approach for Children with Autism Spectrum Disorders. Brookes Publishing.
• Mesibov, G. B., Shea, V., & Schopler, E. (2004). The TEACCH Approach to Autism Spectrum Disorders. Springer.
• Rydell, P. J. (2012). Early Childhood Education for Children with Autism Spectrum Disorders: A Guide to Evidence-Based Practices. Routledge.
• Koegel, L. K., & Koegel, R. L. (2006). Pivotal Response Treatments for Autism: Communication, Social, & Academic Development. Paul H. Brookes Publishing Co.