Znaki graficzne, symbole, plany

Znaki graficzne, symbole, plany

Dla osób niemówiących, zarówno dzieci, jak i dorosłych, wprowadzenie różnego rodzaju znaków graficznych, symboli, planów dnia oraz planów aktywności jest kluczowe dla ich rozwoju i codziennego funkcjonowania. Przecież osoby niemówiące napotykają na wiele wyzwań związanych z komunikacją, planowaniem i organizacją życia codziennego. Wprowadzenie takich wizualnych form wsparcia w ramach komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC) pomaga im lepiej zrozumieć otaczający świat, komunikować się z innymi oraz podejmować decyzje i planować swoje działania.

Wspieranie komunikacji i zrozumienia

Symbole i znaki graficzne odgrywają kluczową rolę w umożliwianiu komunikacji osobom niemówiącym. Dzięki nim mogą wyrażać swoje potrzeby, myśli, emocje i opinie w sposób zrozumiały dla otoczenia (Beukelman & Light, 2020). Na przykład, symbole PCS (Picture Communication Symbols) mogą przedstawiać proste pojęcia, takie jak „jedzenie,” „woda,” „zmęczony” czy „chcę iść na spacer,” co ułatwia codzienną komunikację. Wprowadzenie różnych symboli pozwala na bardziej precyzyjne wyrażanie się i zrozumienie przez innych, co zmniejsza frustrację i poprawia jakość życia osób niemówiących (Grove, 2016).

Ułatwienie planowania i organizacji

Plany dnia i plany aktywności opatrzone symbolami wspierają osoby niemówiące w organizacji ich codziennego życia. Przecież wiele osób, które mają trudności z komunikacją, ma także problemy z rozumieniem sekwencji zdarzeń lub planowaniem kolejnych kroków. Plany wizualne pomagają zobrazować, co będzie się działo w ciągu dnia lub podczas danej aktywności, co zwiększa poczucie przewidywalności i bezpieczeństwa (Hodgdon, 2016). Dzieci i dorośli mogą łatwiej zrozumieć, jakie zadania mają do wykonania, kiedy nastąpi przerwa, czy co wydarzy się później. To zmniejsza stres i lęk, a także zwiększa poczucie kontroli nad własnym życiem.

Wspieranie samodzielności i pewności siebie

Znaki graficzne, symbole, plany dnia i plany aktywności wspierają samodzielność osób niemówiących. Przecież umiejętność rozumienia i korzystania z wizualnych wsparć umożliwia osobom niemówiącym wykonywanie wielu codziennych czynności bez konieczności ciągłego nadzoru i pomocy ze strony innych (Light & McNaughton, 2014). Dzięki planom dnia czy planom aktywności osoby niemówiące mogą samodzielnie realizować zadania, takie jak przygotowanie posiłku, sprzątanie, czy udział w zajęciach. To wzmacnia ich poczucie pewności siebie i kompetencji, co ma pozytywny wpływ na ich zdrowie psychiczne i emocjonalne.

Wspieranie rozwoju poznawczego

Wprowadzenie różnego rodzaju znaków graficznych i symboli wspiera także rozwój poznawczy dzieci i dorosłych niemówiących. Przecież rozumienie znaczeń symboli, ich interpretacja oraz umiejętność łączenia ich w sekwencje wymagają myślenia abstrakcyjnego, analizy i pamięci (Beukelman & Mirenda, 2013). Plany dnia i aktywności pozwalają na naukę nowych pojęć, rozwijanie umiejętności sekwencjonowania, klasyfikowania i rozwiązywania problemów. Na przykład, symbole mogą pomóc w nauce kolejności działań, takich jak „najpierw umyj ręce,” „potem zjedz obiad,” „następnie odrób lekcje.” W efekcie osoby niemówiące uczą się lepiej planować i organizować swoje działania.

Wsparcie emocjonalne i redukcja zachowań problemowych

Symbole, plany dnia i plany aktywności pełnią także ważną rolę w wspieraniu zdrowia emocjonalnego i redukcji zachowań problemowych. Przecież wiele osób niemówiących doświadcza frustracji i stresu wynikających z braku możliwości wyrażenia swoich potrzeb lub zrozumienia, co się wokół nich dzieje (Hodgdon, 2016). Wizualne wsparcie w postaci symboli i planów dnia może pomóc zredukować te emocje, ponieważ osoby niemówiące mogą lepiej przewidzieć, co się stanie, i wyrazić swoje odczucia. Badania pokazują, że stosowanie wizualnych wsparć może prowadzić do zmniejszenia agresji, frustracji i innych trudnych zachowań, ponieważ osoby niemówiące czują się bardziej zrozumiane i pewne (Ganz, 2007).

Wspieranie integracji społecznej i budowania relacji

Różnorodne symbole i plany aktywności mogą także wspierać integrację społeczną i budowanie relacji. Przecież komunikacja jest kluczowa dla uczestnictwa w życiu społecznym, a symbole pomagają osobom niemówiącym angażować się w interakcje z innymi. Na przykład, plany aktywności mogą pomóc dzieciom w przygotowaniu się do wspólnych zabaw, gier czy zajęć, co ułatwia nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami (Blackstone & Hunt Berg, 2003). W przypadku dorosłych, symbole mogą wspierać komunikację w miejscu pracy, w sklepach, podczas wizyt u lekarza, czy w innych sytuacjach społecznych. To zwiększa poczucie przynależności i akceptacji.

Podsumowanie

Wprowadzenie różnego rodzaju znaków graficznych, symboli, planów dnia i planów aktywności ma ogromne znaczenie dla dzieci i dorosłych niemówiących. Przecież wspierają one komunikację, planowanie, organizację, samodzielność, rozwój poznawczy i zdrowie emocjonalne. Dzięki nim osoby niemówiące mogą lepiej rozumieć otaczający świat, wyrażać siebie i uczestniczyć w życiu społecznym. W podsumowaniu, warto wprowadzać te formy wizualnego wsparcia, aby wspierać wszechstronny rozwój i jakość życia osób niemówiących.

Bibliografia:

  • Beukelman, D. R., & Light, J. (2020). Augmentative and Alternative Communication: Supporting Children and Adults with Complex Communication Needs. Paul H. Brookes Publishing Co.
  • Beukelman, D. R., & Mirenda, P. (2013). Augmentative and Alternative Communication: Supporting Children and Adults with Complex Communication Needs. Paul H. Brookes Publishing Co.
  • Blackstone, S. W., & Hunt Berg, M. (2003). Social Networks: A Communication Inventory for Individuals with Complex Communication Needs and Their Communication Partners. Paul H. Brookes Publishing.
  • Ganz, J. B. (2007). Effects of Visual Supports on the Behavior of Children with Autism Spectrum Disorders: A Review of the Literature. Education and Training in Developmental Disabilities, 42(3), 352-372.
  • Grove, N. (2016). Using Visual Supports for Language Acquisition. Routledge.
  • Hodgdon, L. (2016). Visual Strategies for Improving Communication: Practical Supports for School and Home. QuirkRoberts Publishing.
  • Light, J., & McNaughton, D. (2014). Communicative Competence for Individuals who use AAC: From Research to Effective Practice. Plural Publishing.