Powiązane posty

Zdjęcie jest obrazkiem wyróżniającym dla wpisu eyetracking. Przedstawia oko w odcieniach niebieskiego i dookoła niego rozchodzące się w kółko pojedyncze kreski. Zawiera równiez napis: sklep-aac.pl

Eyetracking

Eyetracking, czyli komunikacja wzrokiem. Mało kto o takim sposobie komunikowania się wie. Użytkownik patrzy na...
Czytaj więcej

Stany świadomości i ich diagnoza

zdjęcie jest obrazkiem wyróżniającym dla wpisu stany świadomości i ich diagnoza. Przedstawia twarz kobiety patrzącą bezpośrednio na oglądającego i zarys dwóch twarzy stworzonych z pojedynczych kresek. Zawiera również napis sklep-aac.pl

Stany świadomości

Stany świadomości odnoszą się do poziomu przytomności i zdolności osoby do postrzegania oraz reagowania na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne. Mogą one wahać się od pełnej świadomości do głębokiej nieświadomości. A ocena tych stanów jest kluczowa w medycynie. Zwłaszcza w przypadkach urazów mózgu, chorób neurologicznych czy śpiączki. Odpowiednia ocena poziomu świadomości pacjenta pozwala na skuteczniejsze leczenie, oraz prognozowanie przebiegu choroby.

Rodzaje stanów świadomości

Stany świadomości można podzielić na kilka głównych kategorii, które odzwierciedlają różne poziomy zdolności do interakcji z otoczeniem:

  • Śmierć mózgowa – stan, w którym następuje całkowite i nieodwracalne ustanie funkcji mózgu. Osoba nie wykazuje żadnych oznak świadomości ani aktywności mózgowej.
  • Śpiączka – głęboki stan nieświadomości, w którym pacjent nie reaguje na żadne bodźce. Osoba w śpiączce nie wykazuje reakcji na bodźce zewnętrzne, nie otwiera oczu i nie ma świadomego kontaktu z otoczeniem. Z tego stanu wychodzi się zawsze! Najpóźniej po 4-6 tygodniach. Jaki jest stan pacjenta, zależy to od stopnia i rozległości uszkodzenia mózgu.
  • Stan wegetatywny – pacjent nie ma oznak świadomości, mimo że może przejawiać automatyczne reakcje, takie jak oddychanie, mruganie czy ruchy ciała. Osoba w stanie wegetatywnym może przejawiać cykle snu i czuwania, jednak nie ma dowodów na istnienie świadomego postrzegania otoczenia. Czyli osoba nie jest świadoma siebie, ani tego, co sie dzieje w otoczeniu.
  • Stan minimalnej świadomości – osoba ma ograniczoną zdolność reagowania na bodźce, ale można zaobserwować ślady świadomości, takie jak chwilowe otwieranie oczu, reakcje na polecenia czy kontakt wzrokowy. Stan ten dzieli się na in plus- gdzie osoba może być w pełni świadoma tego, co się dzieje z nią samą i w otoczeniu. Oraz in minus, gdy ta świadomość może zanikać. Te dwa stany moga różnie trwać i nawzajem się przeplatać.
  • Zaburzenia świadomości – mogą występować różne stopnie zaburzeń, począwszy od lekkiej dezorientacji aż po stany, w których pacjent reaguje tylko na silne bodźce.

Stan pełnej świadomości

  • Stan zamknięcia– osoba jest w pełni przytomna, lecz nie jest w stanie skomunikować się z otoczeniem.
  • Pełna świadomość – osoba jest w pełni przytomna, potrafi odpowiednio reagować na bodźce, wchodzić w interakcje, ma zachowaną świadomość siebie i otaczającego świata.

Skala Glasgow (Glasgow Coma Scale – GCS)

Jednym z najczęściej stosowanych narzędzi do oceny stanu świadomości, w tym w Polsce, jest Skala Glasgow (Glasgow Coma Scale – GCS).  Jednak Skala Glasgow została zaprojektowana do oceny poziomu przytomności po urazach mózgu. Opierając się na trzech kryteriach: otwieraniu oczu, reakcji słownej i reakcji ruchowej. Problem polega na tym, że nie uwzględnia subtelnych oznak świadomości, które mogą być obecne u pacjentów w stanie minimalnej świadomości, ale mogą nie być wykrywane za pomocą tej skali.

Skala Glasgow pozwala na uzyskanie wyniku z przedziału od 3 do 15 punktów, gdzie:

  • 13–15 punktów oznacza łagodne zaburzenia świadomości lub brak zaburzeń.
  • 9–12 punktów wskazuje na umiarkowane zaburzenia świadomości.
  • 3–8 punktów oznacza ciężkie zaburzenia świadomości i może wskazywać na głęboką śpiączkę.

Badania wykazują, że stosowanie GCS jako głównego narzędzia diagnostycznego w ocenie stanów świadomości może prowadzić do błędnych diagnoz. Szacuje się, że nawet 40% pacjentów pierwotnie zdiagnozowanych jako znajdujący się w stanie wegetatywnym, w rzeczywistości może być w stanie minimalnej świadomości . Oznacza to, że pacjenci, którzy mają pewien stopień świadomości, mogą zostać nieprawidłowo zdiagnozowani jako osoby bez żadnych reakcji, co prowadzi do nieadekwatnego leczenia i opieki.

Inne metody oceny stanu świadomości

Chociaż skala Glasgow jest najczęściej używana w Polsce, istnieją także inne metody oceny stanu świadomości, które mogą być stosowane w różnych kontekstach klinicznych:

  1. Skala FOUR (Full Outline of UnResponsiveness) – bardziej szczegółowe narzędzie oceniające stan świadomości u pacjentów w śpiączce, uwzględniające nie tylko reakcje słowne i ruchowe, ale także funkcję pnia mózgu i oddechu.
  2. Skale do oceny stanu minimalnej świadomości – oceny tych stanów wymagają bardziej złożonych narzędzi, jak np. Skala RANCHO, która ocenia zdolność pacjenta do odpowiedzi na bodźce, nawiązywania kontaktu i wykonywania prostych poleceń.
  3. Elektroencefalografia (EEG) – EEG pozwala na ocenę aktywności mózgu, co jest szczególnie istotne w diagnozowaniu takich stanów, jak śpiączka czy śmierć mózgowa. EEG może wskazywać na obecność lub brak fal mózgowych, co jest kluczowe w ocenie aktywności neuronalnej.

Znaczenie oceny stanu świadomości

Ocena stanu świadomości ma kluczowe znaczenie dla diagnostyki i leczenia pacjentów z urazami mózgu, stanami neurologicznymi i śpiączką. Lekarze są w stanie szybko ocenić stan pacjenta, monitorować postępy. Lub pogorszenie się stanu zdrowia, oraz podejmować decyzje dotyczące dalszego leczenia. W przypadku pacjentów z zaburzeniami świadomości, precyzyjna ocena poziomu przytomności może znacząco wpłynąć na rokowania i strategię terapeutyczną.

Bibliografia

  1. Teasdale, G., Jennett, B. Assessment of coma and impaired consciousness. A practical scale. The Lancet, 1974.
  2. Giacino, J. T., Fins, J. J., Laureys, S., Schiff, N. D. Disorders of consciousness after acquired brain injury: The state of the science. Nature Reviews Neurology, 2014.
  3. Laureys, S., Owen, A. M., Schiff, N. D. Brain function in coma, vegetative state, and related disorders. The Lancet Neurology, 2004.
  4. Schnakers, C., Vanhaudenhuyse, A., Giacino, J., et al. Diagnostic accuracy of the vegetative and minimally conscious state: Clinical consensus versus standardized neurobehavioral assessment. BMC Neurology, 2009.
  5. Fins, J.J., Schiff, N.D. In the blink of the mind’s eye: eye movements and the diagnosis of covert consciousness. Brain, 2016.
  6. Owen, A.M., Coleman, M.R., Boly, M., Davis, M.H., Laureys, S., Pickard, J.D. Detecting awareness in the vegetative state. Science, 2006.