Powiązane posty

Zdjęcie jest obrazkiem wyróżniającym dla wpisu eyetracking. Przedstawia oko w odcieniach niebieskiego i dookoła niego rozchodzące się w kółko pojedyncze kreski. Zawiera równiez napis: sklep-aac.pl

Eyetracking

Eyetracking, czyli komunikacja wzrokiem. Mało kto o takim sposobie komunikowania się wie. Użytkownik patrzy na...
Czytaj więcej

Stany świadomości a AAC

zdjęcie jest obrazkiem wyróżniającym dla wpisu stany świadomości a AAC. Przedstawia na żółtym tle żarówki, w tym jedna świecąca, napisy: AAC i sklep-aac.pl

Stany świadomości a AAC: Różne strategie w pracy z pacjentami

Stosowanie alternatywnej i wspomagającej komunikacji (AAC) jest kluczowym elementem terapii osób z zaburzeniami świadomości. Takich, które doświadczyły uszkodzeń mózgu lub innych poważnych problemów neurologicznych. W zależności od stanu pacjenta, strategie AAC muszą być dostosowane do jego możliwości percepcyjnych, fizycznych, oraz poziomu świadomości. Każdy poziom świadomości wymaga indywidualnie dobranych narzędzi i technik komunikacyjnych. Które pozwalają pacjentowi na interakcję z otoczeniem oraz na wyrażanie podstawowych potrzeb.

1. Stan wegetatywny

Stan wegetatywny jest jednym z najtrudniejszych do diagnozowania. Ponieważ pacjent wydaje się przytomny – przechodzi cykle snu i czuwania, reaguje odruchowo na bodźce. Ale nie wykazuje świadomej interakcji z otoczeniem. W takim stanie często trudno jest zdiagnozować jakiekolwiek oznaki świadomego myślenia. Co powoduje liczne wyzwania w ocenie stanu pacjenta​.

W przypadku osób w stanie wegetatywnym, eyetracking, jak ten używany w urządzeniu C-eye, może pomóc ocenić, czy pacjent ma jakiekolwiek reakcje wzrokowe na bodźce. Jeśli pacjent potrafi skupić wzrok na konkretnych przedmiotach lub poruszać oczami zgodnie z poleceniami, istnieje szansa, że wykazuje pewne oznaki świadomości, co może być punktem wyjścia do dalszej pracy z AAC. W takich przypadkach, nawet najprostsze reakcje na bodźce mogą być wykorzystane do stworzenia komunikatów opartych na podstawowych reakcjach ciała lub wzroku.

Strategie AAC w stanie wegetatywnym:

  • Obserwacja reakcji odruchowych: Reakcje takie jak grymas bólu, odruchowe ruchy ciała, mogą być zinterpretowane jako początek intencjonalnej komunikacji.
  • Stymulacja wzrokowa: Korzystanie z urządzeń do śledzenia ruchu gałek ocznych, takich jak C-eye, w celu oceny możliwości wzrokowego śledzenia obiektów. Jest to kluczowy krok w ocenie ewentualnych oznak świadomości.
  • Kompleks ożywienia: Zidentyfikowanie subtelnych reakcji na bodźce – na przykład zmiany w rytmie oddechu czy napięcie mięśni, które mogą wskazywać na odpowiedź pacjenta.

2. Stan minimalnej świadomości

Pacjenci w stanie minimalnej świadomości wykazują ograniczone, ale zauważalne oznaki świadomości otoczenia. Mogą reagować na bodźce, śledzić wzrokiem znane osoby. A także próbować wykonać proste polecenia. Diagnoza tego stanu jest trudna, ale kluczowa. Ponieważ badania wskazują, iż nawet do 40% pacjentów w stanie wegetatywnym może być błędnie zdiagnozowanych i w rzeczywistości znajdować się w stanie minimalnej świadomości.

W przypadku takich pacjentów, C-eye umożliwia dalszą diagnozę poprzez bardziej zaawansowane testy oparte na eyetrackingu. Pacjent może być proszony o świadome wybieranie przedmiotów lub odpowiedzi, co daje terapeutom obraz jego możliwości komunikacyjnych.

Strategie AAC w stanie minimalnej świadomości:

  • Eyetracking: Regularne korzystanie z urządzeń m.in. takich jak C-eye, w celu oceny możliwości pacjenta do odpowiedzi na bodźce wizualne i śledzenia wzrokowego. Pacjent może wybrać odpowiedzi poprzez wybór obrazków lub liter na ekranie.
  • Wprowadzanie sygnałów tak/nie: Stworzenie prostych systemów komunikacji, takich jak mrugnięcie dla odpowiedzi „tak” lub „nie”, może być pierwszym krokiem w nawiązaniu komunikacji z pacjentem.
  • Motywacja poprzez ulubione aktywności: Warto wykorzystać motywujące bodźce, takie jak znane osoby, ulubiona muzyka czy przedmioty, aby zachęcić pacjenta do interakcji i komunikacji.

3. Zespół zamknięcia

Pacjenci z zespołem zamknięcia (ang. locked-in syndrome) są w pełni świadomi. Ale niezdolni do poruszania się lub mówienia z powodu paraliżu większości mięśni ciała. Jedyną formą ruchu, którą mogą kontrolować, jest często ruch oczu lub powiek, co czyni eyetracking doskonałym narzędziem komunikacji dla tych pacjentów.

Strategie AAC w zespole zamknięcia:

  • Pełne wykorzystanie eyetrackingu: Urządzenia takie jak C-eye mogą być głównym narzędziem komunikacji dla pacjentów, którzy mogą kontrolować jedynie ruch oczu. Dzięki eyetrackingowi pacjenci mogą wskazywać symbole, litery lub słowa na ekranie. Co pozwala im na tworzenie komunikatów.
  • Ustalony kod tak/nie: W prostych systemach komunikacyjnych można wprowadzić kod oparty na ruchu oczu lub mrugnięciu, co umożliwia pacjentowi odpowiedzi na pytania.
  • Rozwój komunikacji symbolicznej: Pacjenci mogą korzystać z rozbudowanych systemów symbolicznych do wyrażania bardziej złożonych komunikatów, co poprawia jakość ich życia i daje im poczucie sprawczości.

4. Rehabilitacja i terapia z użyciem AAC

Dla wszystkich pacjentów z zaburzeniami świadomości, niezależnie od poziomu, kluczowe jest stworzenie systemu komunikacyjnego opartego na ich możliwościach fizycznych i poznawczych. C-eye oferuje nie tylko narzędzie do diagnozy, ale także pełnoprawny system AAC, który pozwala pacjentom na stopniowe włączanie się w interakcje społeczne.

Rehabilitacja pacjentów z użyciem AAC może przyśpieszyć proces zdrowienia. Koncentruje się na stopniowym zwiększaniu  zdolności komunikacyjnych ,oraz stymulacji poznawczej. Daje też poczucie niezależności i podmiotowości. Terapie różne winny być wsparte komunikacją alternatywną i wspomagającą. Mogą też wspomóc ćwiczenia koordynacji wzrokowej. Rozwijanie umiejętności wyboru symboli, oraz pracę nad intencjonalnym wysyłaniem komunikatów. Więc proces rehabilitacji i terapii, oraz AAC winny się nawzajem wspierać.

Neuroplastyczność a AAC

  • Mów jasno, wolno, zrozumiałe,
  • Podchodź zarówno z jednej, jak i z drugiej strony łóżka
  • W jednym czasie może mówić jedna osoba a nie dwie , trzy naraz
  • Zmieniaj położenie łóżka, wizerunek wkoło, raz na dwa tygodnie
  • Nie zostawiaj tv, radia włączonego 24 h na dobę!
  • Zawsze należy poinformować osobę co będziesz robił/a, czy odsuwamy kołdrę, myjemy zęby itd.

Podsumowanie

Stosowanie AAC u pacjentów z różnymi stanami świadomości wymaga indywidualnego podejścia. W zależności od stopnia ich świadomości oraz możliwości motorycznych. Różne urządzenia, w tym C-eye, z jego zaawansowaną funkcjonalnością eyetrackingu, otwiera nowe możliwości diagnozy i terapii. Dzięki temu nawet pacjenci w stanie minimalnej świadomości lub z zespołem zamknięcia mogą nawiązać kontakt z otoczeniem. Co znacząco poprawia ich jakość życia i daje szansę na pełniejszą rehabilitację. AAC, niezależnie od poziomu świadomości pacjenta, jest kluczem do przywracania zdolności komunikacyjnych oraz wspierania poczucia sprawczości.

Bibliografia

  1. Laureys, S., Owen, A. M., Schiff, N. D. Brain function in coma, vegetative state, and related disorders. The Lancet Neurology, 2004.
  2. Schnakers, C., Vanhaudenhuyse, A., Giacino, J., et al. Diagnostic accuracy of the vegetative and minimally conscious state: Clinical consensus versus standardized neurobehavioral assessment. BMC Neurology, 2009.
  3. Fins, J.J., Schiff, N.D. In the blink of the mind’s eye: eye movements and the diagnosis of covert consciousness. Brain, 2016.
  4. Owen, A.M., Coleman, M.R., Boly, M., Davis, M.H., Laureys, S., Pickard, J.D. Detecting awareness in the vegetative state. Science, 2006.
  5. Giacino, J. T., Fins, J. J., Laureys, S., Schiff, N. D. Disorders of consciousness after acquired brain injury: The state of the science. Nature Reviews Neurology, 2014.