Self-Reg, czyli otulić siebie

Self-Reg, znane także jako samoregulacja, to proces, który umożliwia skuteczne radzenie sobie ze stresem. Koncepcja ta, rozwinięta przez Stuarta Shankera, jest odpowiedzią na współczesne wyzwania związane z przeciążeniem emocjonalnym, poznawczym i fizycznym. W artykule omówimy istotę Self-Reg, jego znaczenie oraz sposoby, jak praktycznie wprowadzać tę metodę w życie codzienne.

Co to jest Self-Reg?

Samoregulacja to zdolność do rozpoznawania i regulowania stresorów. Proces ten obejmuje nie tylko emocje, ale także reakcje fizjologiczne oraz poznawcze. Shanker definiuje stres jako każdy bodziec, który wymaga adaptacyjnej odpowiedzi organizmu, przekraczając jego bieżące możliwości adaptacji (Shanker, 2016). W praktyce oznacza to, że Self-Reg koncentruje się na identyfikacji źródeł stresu i wprowadzaniu strategii, które pomagają w ich redukcji.

Pięć obszarów Self-Reg

Model Self-Reg obejmuje pięć obszarów, które wzajemnie na siebie wpływają:

1. Fizjologiczny – odnosi się do regulacji poziomu energii i napięcia ciała.
2. Emocjonalny – związany z rozpoznawaniem i regulowaniem emocji.
3. Poznawczy – dotyczy uwagi, pamięci i procesów myślowych.
4. Społeczny – koncentruje się na relacjach interpersonalnych.
5. Prospołeczny – obejmuje zdolność rozumienia perspektywy innych i empatii (Shanker, 2016).

Dlaczego Self-Reg jest ważny?

Współczesne tempo życia oraz narastające wymagania środowiskowe przyczyniają się do wzrostu poziomu stresu. Badania pokazują, że chroniczny stres może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak zaburzenia lękowe, depresja czy choroby sercowo-naczyniowe (Sapolsky, 2004). Self-Reg pozwala na wczesne rozpoznanie objawów przeciążenia i przeciwdziałanie ich negatywnym skutkom. Dzięki temu poprawia się ogólna jakość życia oraz relacje z otoczeniem.

Jak praktykować Self-Reg?

Wprowadzenie Self-Reg wymaga czasu i systematyczności. Istnieją jednak konkretne kroki, które można podjąć:

1. Rozpoznanie stresorów – ważne jest zidentyfikowanie czynników wywołujących stres w różnych obszarach życia.
2. Obserwacja reakcji organizmu – warto zwrócić uwagę na sygnały ciała, takie jak napięcie mięśni czy zmiany oddechu.
3. Regulacja – zastosowanie strategii obniżających napięcie, takich jak techniki oddechowe, ruch czy relaksacja.
4. Refleksja – analiza, które strategie były skuteczne i jak można je ulepszyć.

Self-Reg w praktyce

Zastosowanie Self-Reg można zauważyć zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Przykładowo, nauczyciele mogą wspierać dzieci w regulacji emocji poprzez stworzenie bezpiecznego środowiska szkolnego. Rodzice natomiast mogą wykorzystywać tę metodę, aby lepiej rozumieć potrzeby swoich dzieci i budować z nimi głębsze relacje. Oto kilka przykładów, które ilustrują, jak Self-Reg można wykorzystać w codziennych sytuacjach:

1. W szkole
   Nauczyciel zauważa, że dziecko często się rozprasza i ma trudności z koncentracją. Zamiast natychmiastowej korekty, stosuje podejście Self-Reg. Analizuje, czy dziecko może być przeciążone hałasem lub ilością bodźców. Proponuje ciche miejsce w klasie, gdzie uczeń może się uspokoić, lub krótką przerwę ruchową, by zmniejszyć napięcie fizjologiczne.
2. W domu
   Rodzic widzi, że dziecko po powrocie z przedszkola jest drażliwe i nie chce współpracować. Zamiast wymagać natychmiastowego posłuszeństwa, identyfikuje możliwe stresory, takie jak zmęczenie lub głód. Proponuje chwilę relaksu, ulubioną przekąskę i dopiero później przechodzi do rozmowy o emocjach.
3. W pracy zawodowej
   Pracownik odczuwa napięcie i spadek produktywności podczas realizacji projektu. Zamiast narzucać sobie dodatkowy stres, stosuje te techniki, takie jak krótkie przerwy, ćwiczenia oddechowe lub porządkowanie priorytetów w pracy. Dzięki temu odzyskuje energię i skupienie.
4. W terapii
   Terapeuta pracujący z dzieckiem o specjalnych potrzebach komunikacyjnych wykorzystuje metodę do analizy reakcji dziecka na różne bodźce. Dostosowuje sposób pracy, wprowadzając bardziej przyjazne środowisko – np. zmniejsza liczbę zabawek w pokoju, aby uniknąć przeciążenia sensorycznego.

Podsumowanie

Self-Reg to nie tylko metoda radzenia sobie ze stresem, ale także filozofia życia. Uczy nas, jak otulić siebie troską i zrozumieniem, aby lepiej funkcjonować w codziennym świecie. Dzięki samoregulacji można nie tylko zredukować poziom stresu, ale również budować głębsze i bardziej satysfakcjonujące relacje.

Bibliografia

• Shanker, S. (2016). Self-Reg: How to Help Your Child (and You) Break the Stress Cycle and Successfully Engage with Life. Viking.
• Sapolsky, R. M. (2004). Why Zebras Don’t Get Ulcers. Holt Paperbacks.
• Goleman, D. (2006). Inteligencja emocjonalna w praktyce. Wydawnictwo Media Rodzina.
• Siegel, D. J., Bryson, T. P. (2018). Mózg na tak: jak budować relacje i rozwijać zdolności poznawcze u dzieci. Wydawnictwo Mamania.
• Perry, B. D., Winfrey, O. (2021). Co ci się przydarzyło? Rozmowy o traumie, odporności psychicznej i zdrowieniu. Wydawnictwo Czarna Owca.
• Schore, A. N. (2003). Affect Regulation and the Repair of the Self. W. W. Norton & Company.