Czytanie i pisanie w AAC

Umiejętności czytania i pisania odgrywają kluczową rolę w komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC). Stanowią one podstawę dla rozwoju kompetencji komunikacyjnych, oraz integracji społecznej osób z kompleksowymi potrzebami komunikacyjnymi. Brak tych umiejętności może znacząco ograniczyć możliwości samodzielnego wyrażania myśli i potrzeb użytkowników AAC. Użytkownik bowiem jest niejako skazany na to, co ma w indywidalnym systemie komunikacyjnym. Bywa, iż brakuje mu wielu słów, co może skutniecznie zniechęcić do komunikacji.

Czytanie i pisanie jako narzędzie komunikacji

Czytanie i pisanie są nie tylko sposobami zdobywania wiedzy, ale również narzędziami umożliwiającymi skuteczną wymianę informacji. Osoby korzystające z AAC często używają symboli. Jednak to tekst pisany pozwala na bardziej precyzyjne wyrażanie myśli. Umiejętności te zwiększają również zakres dostępnych słowników i systemów komunikacyjnych, takich jak urządzenia wysokiej technologii, które oferują przewidywanie słów i komunikaty tekstowe (Light, McNaughton, 2014).

Korzyści z rozwijania umiejętności czytania i pisania

Rozwijanie tych umiejętności u osób korzystających z AAC niesie wiele korzyści. Po pierwsze, zwiększa niezależność użytkowników. Umożliwiając im pisanie wiadomości, prowadzenie notatek czy korzystanie z mediów społecznościowych. Po drugie, rozwój czytania i pisania wzmacnia ich pozycję społeczną, umożliwiając bardziej aktywny udział w życiu zawodowym i towarzyskim (Erickson, Koppenhaver, 2007).

Strategie wspierania nauki czytania i pisania

Proces nauki czytania i pisania u osób korzystających z AAC wymaga odpowiednio dostosowanych strategii. Jedną z nich jest wykorzystanie modelowania wspomaganego (ang. aided language stimulation), które polega na demonstrowaniu użycia symboli i tekstu podczas codziennych aktywności (Dada, Alant, 2009). Inną skuteczną metodą jest integracja ćwiczeń z zakresu fonologii i ortografii, co pozwala na lepsze zrozumienie zasad języka pisanego (Erickson, Koppenhaver, 2007).

Wyzwania w rozwijaniu umiejętności czytania i pisania

Istnieje wiele wyzwań związanych z rozwijaniem tych umiejętności. Jednym z nich jest brak odpowiednich materiałów edukacyjnych dostosowanych do potrzeb użytkowników AAC. Kolejnym wyzwaniem jest konieczność współpracy interdyscyplinarnej. Która obejmuje terapeutów AAC, logopedów, nauczycieli, oraz rodziców. Ponadto użytkownicy AAC często wymagają więcej czasu na opanowanie nowych umiejętności. Co przecież wymaga cierpliwości i konsekwencji w pracy edukacyjnej (Light, Drager, 2007). Wyodrębnienie fonemu dla dzieci niemówiących jest trudne. Stąd nauka czytania i pisania wymga również specjalnego podejścia.

Podsumowanie

W podsumowaniu: Umiejętności czytania i pisania są fundamentem skutecznej komunikacji dla osób korzystających z AAC. Rozwijanie tych umiejętności wymaga odpowiednich strategii. Oraz zaangażowania interdyscyplinarnego zespołu. Pomimo wyzwań, ich opanowanie przynosi liczne korzyści. Takie jak większa niezależność komunikacyjna oraz lepsza integracja społeczna.

Bibliografia

• Dada, S., Alant, E. (2009). The effect of aided language stimulation on vocabulary acquisition in children with little or no functional speech. American Journal of Speech-Language Pathology, 18, 50–64.
• Erickson, K., Koppenhaver, D. (2007). Children with disabilities: Reading and writing the four blocks way. Greensboro: Carson-Dellosa Publishing.
• Light, J., Drager, K. (2007). AAC technologies for young children with complex communication needs: State of the science and future research directions. Augmentative and Alternative Communication, 23(3), 204–216.
• Light, J., McNaughton, D. (2014). Communicative competence for individuals who require augmentative and alternative communication: A new definition for a new era of communication? Augmentative and Alternative Communication, 30(1), 1–18.